Ozon- en hitteplan

Door de klimaatopwarming bestaat het risico dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest steeds vaker te maken zal krijgen met hittegolven en hoge ozonconcentraties. Ozon is een in de lucht aanwezig vervuilend gas dat gevaarlijk is voor de gezondheid. Om de bevolking te waarschuwen en maatregelen te nemen bij hittegolven en/of bij ozonpieken beschikt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest over een progressief plan met bijzondere aandacht voor kwetsbare personen: kinderen, bejaarden en alleenstaanden, personen met ademhalingsmoeilijkheden, enz. Het Ozon- en hitteplan wil daarop anticiperen en acties uitwerken die de risico's voor de inwoners (en met name voor kwetsbare personen) voorkomen en beperken. 

Een progressief plan

Het plan omvat drie fases.  De overgang van de ene fase naar de andere gebeurt op basis van de temperatuurvoorspellingen door het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) in Ukkel, en de voorspellingen betreffende ozonconcentraties door de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu (IRCEL-CELINE).

1. Waakzaamheidsfase

Deze wordt elk jaar automatisch geactiveerd tussen 15 mei en 30 september, ongeacht de weersomstandigheden.  Tijdens die fase lanceert het Gewest sensibiliseringsacties rond de risico's van extreem warm weer en hoge ozonconcentraties.  Kent u in uw omgeving jonge kinderen, hulpbehoevende oudere mensen en/of alleenstaanden of personen met ademhalingsmoeilijkheden, aarzel dan niet om ze te verwittigen!  

Rust- en verzorgingstehuizen, kinderdagverblijven en dagcentra voor mensen met een handicap ontvangen bovendien specifieke informatie. Tijdens de hele waakzaamheidsfase kan iedereen terecht bij de infolijn van Leefmilieu Brussel.                    

Tel.: 02/775.75.75

2. Waarschuwingsfase

Het criterium voor activering vindt plaats wanneer er een vermeerdering in temperaturen van boven de 25 C° wordt voorspeld voor de komende 5 dagen.  Concreet gesteld, wordt de vermeerdering in temperaturen van boven de 25 C° berekend  door de verschillen in maximale temperaturen gemeten in Ukkel toe te voegen aan de drempel van 25 C° en dit voor de komende 5 dagen (Dag +1 tot Dag+5).  Er wordt alleen rekening gehouden met de positieve verschillen.  De waarschuwingsfase is van kracht wanneer de cumulatieve verschillen in temperaturen de drempel van 17 C° overschrijdt.

Gedurende deze fase wordt u via de media eraan herinnerd wat de juiste reflexen zijn om de risico's te beperken. Instellingen waar meer kwetsbare bevolkingsgroepen verblijven (jonge kinderen, oudere mensen...), worden opgeroepen om extra waakzaam te zijn.

3. Alarmfase

De waarschuwingsfase treedt in werking als aan de volgende 4 criteria wordt beantwoord:

  • Het temperatuurcriterium van de waarschuwingsfase is bereikt.
  • Er wordt voor de dag zelf een maximumtemperatuur voorspeld die hoger of gelijk is aan 28°C.
  • Er werd de vorige dag, op minstens één ozonmeetpunt, een gemiddelde uurconcentratie voor ozon van meer dan 180 μg/m³ gemeten (de Europese informatiedrempel) en voor de dag zelf worden gemiddelde uurconcentraties voor ozon van meer dan 180 μg/m³ voorspeld in een significant deel van het land.
  • Het blijkt dat de reeds genomen maatregelen moeten worden opgedreven.

Bovendien is de overgang naar de alarmfase niet louter gebaseerd op objectieve criteria met betrekking tot de temperatuur en de ozonconcentratie.  Een Cel voor Risicoanalyse die, in overleg staat met de overheid, overweegt om de reeds genomen maatregelen te verstrengen of nieuwe maatregelen in te voeren (zoals het annuleren of uitstellen van sportieve of culturele manifestaties), om de volksgezondheid te beschermen.

Gezondheidsklachten

Ozon is een gas dat op warme, zonnige dagen in de onderste luchtlagen gevormd wordt uit de aanwezige luchtverontreiniging. Dit gebeurt onder invloed van zonlicht. Daarom gaat een hittegolf meestal gepaard met een ozonpiek.

Blootstelling aan hoge ozonconcentraties kan aanleiding geven tot:

  • Ademnood die over het algemeen gepaard gaat met hart- en/of ademhalingsproblemen;
  • Irritatie van de ogen;
  • Hoofdpijn;
  • Keelpijn.

Een periode van hitte kan aanleiding geven tot:

  • Uitdroging;
  • Hittekrampen;
  • Uitputting;
  • Hitteslag.

Algemene tips om klachten door te veel hitte en ozon te voorkomen

  • Drink meer water dan gewoonlijk, bij voorkeur twee tot vier glazen per uur. Zorg ervoor dat baby’s, jonge kinderen, hulpbehoevenden en ouderen voldoende drinken.
  • Vermijd alcoholische, cafeïnehoudende en gesuikerde dranken.
  • Alcohol zorgt er net voor dat het lichaam meer vocht afgeeft,terwijl het lichaam gesuikerde dranken minder snel opneemt dan water.
  • Rust voldoende en beperk lichamelijke inspanning (bv. sportactiviteiten), vooral tussen 12 en 20 uur.
  • Hou gordijnen en rolluiken overdag dicht en verlucht ’s nachts als het weer wat frisser is.
  • Blijf bij voorkeur binnen. In de binnenlucht is er immers minder ozon dan in de buitenlucht, en het is er doorgaans koeler.
  • Zoek de koelte op en/of koel uw lichaam regelmatig af (douche,bad, zwembad, fontein…). Profiteer van de talrijke koele zones nabij fonteinen en vijvers, en van de schaduw van de bomen in de parken.
  • Pas uw kleding en deze van uw kinderen aan: lichte kleding (katoen), helder van kleur, hoed of petje tegen de zon. Bescherm uzelf ook tegen zonnebrand met zonnecrème. 
  • Laat nooit een kind, een hulpbehoevende of een huisdier achter in een stilstaande of niet goed geventileerde wagen.
  • Help mee met het organiseren van een netwerk van personen van verschillende generaties in uw wijk dat waakt over kwetsbare personen die geïsoleerd leven.
  • Als u bepaalde geneesmiddelen inneemt, informeer dan best op voorhand bij uw arts of apotheker: 
  • Of ze een negatief effect kunnen hebben op uw gezondheid gedurende een periode van hitte en of de dosis moet worden aangepast.

Meer weten